Kültürel Yapısı
Kültürel YapisiAkdağmadeni yemekleri
Akdağmadeni yöresinde bir çok yemek yapılmakla birlikte ilk akla gelen Testi Kebabı, Arabaşı ve Madımak’tır.
Halk Oyunları
Akdağmadeni’nde eskiden düğünlerde oynanan birbirinden güzel oyunlar şunlardır: Dikhoron, Yanlama, Hoşbilezik, Çemberim, Trakya, Üçayak, Güllü, Cello Tamzara, Tershalay, Sinsin, Kandilli, Karabit, Sarıkız, Lorkey, Hanım Kızlar, Arhazhalayı, Çüş Tahlı, Nara, Çökelik, Cemo, Terazi Halayı, Hava Halayı, Deve Halayı, Bico Halayı, Perdah Halayı, Kürt Halayı (Üçtürlü) Huvay (Ovay) Halayı ve Manilerle çekilen halay ve oyunlar:
Erkeklerin Oynadıkları Oyunlar: Jandarma, Dalle, Cami Duvarı, Yüksek Minare, Kız Mavi Donlu.
Kadınların Oynadığı Oyunlar: Yüce Dağ Başında, Askerim Yarim, Has Keklik, Mavilim, Çarşıdan Aldım Bavulu, Ninamoy ve Hoppalila
Kol oyunları: Kız Saçların Saçların, Dolambaç, Menceoğlu, Deveci, Gaynana, Gız Seni Ben Çayda Gördüm, Neni, Aslangaram, Nahninni, Narice ve Tutelimi Sar Belimi
Yörede oynanan oyunlar ve türleri :
Türk folklorunun zengin bölgelerinden biriside, Yozgat ve yöresidir. İlçemiz Akdağmadeni ve yöresinde, çok zengin folklor değerleri olmasına rağmen, yakın yıllara kadar geniş bir araştırma yapılamamış ve yöremize ait folklor ürünleri yeterince gün ışığına çıkarılıp değerlendirilememiştir. Burada zikredilen oyunlar, çeşitli bölgelerde bazen aynı, bazen de değişik isimlerle karşımıza çıkmakla beraber, figür ve müzik farklılıkları arz etmekle ve mahalli özellikler taşımaktadır. Aslında bu oyunları bölgesel sınırlamalara tabi tutmak mümkün değildir. Birbirine yakın bölgelerin kültür alışverişi olağandır. Yozgat, Çorum, Tokat ve Sivas yörelerinin oyunların da birbirlerinden etkilenmeler, figür ve müzik benzerlikleri görülmektedir. Halayların kadın ve erkek oyunları olarak iki bölümde incelenmesi gerekmektedir. Bu yörede kadınlar genellikle kapalı alanlarda oynarken, erkekler açık alanlarda oynamaktadırlar. Oyuncu sayısı dörtten az olmaz. Kadın oyunları çoğunlukla türkülü olup, davul-zurna ve tefle oynanır. Bağlamanında kullanıldığı yerler vardır. Yozgat il merkezinde olduğu gibi, bunun yanında erkekler tamamen davul-zurna ile oynarlar. Erkek oyunlarında türkülü oyunlar azınlıktadır. Oyunlarda figür ağırlığı çoğunlukla ayakta toplanmaktadır. Hareket unsuru oyunun mahiyetine göre bütün vücuda dağılmaktadır. Bütün oyunlarda oyunların ortak tutuş şekilleri:
1-Eller küçük parmaklardan tutularak yandan aşağıya sarkıtılır.
2-Kollar ve eller kenetlenir. Sağ kol bir önceki oyuncunun sol kolunun altından,sol kol bir sonraki oyuncunun sağ kolunun üstünden olmak suretiyle, eller parmaklarda geçmeli şekilde kenetlenir. Kollar dirseklerden öne doğru kırık vaziyettedir.
3-Kollar açık, eller baş hizasından yukarı kaldırılarak küçük parmaklardan tutulur.
4-Kollar dirsekten kırık göğüs hizasına eller küçük parmaklardan tutulur.
5-Sol kol oyuncunun kendi sol omuzun dan arkadaki oyuncunun sağ elini tutar.
6-Ortada ki oyuncunun belinden, sağ el, sağ taraftaki ikinci oyuncunun sol elini, sol el, sol taraftaki ikinci oyuncunun sağ elini tutar.
Oyuncular yan yana sıralı ve dik bir vaziyette dururlar. Genelde bu durum bozulmaz. Oyunlar ekseriyetle iki bölümle oynanmaktadır. Birinci bölümde ağır, ikinci bölümde hoplatma hareketlerine yer verilmektedir. Bölümlerinde kendi aralarında kısımlara ayrıldığı görülür. Oyun esnasında oyunculara düşen görevler: Oyun esnasında başta halay başı bulunur. Sağ elinde işlemeli bir mendille dikkat çeker. Mendilini müziğin ritmine göre baş hizasında ve daha yukarda sallar. Oyunculara uyarılarını mendil veya, hey, hop, aley hey gibi naralarla yapar. Oyunun akışını sürdürmekle hükümlüdür. Halay başı bazen guruptan ayrılarak,oyuncuların önünde tek başına oyunun ana figürlerini bozmadan, müziğin ritmine göre kendi becerilerini ortaya koyar. Oyuncuların en sonunda pöçük bulunur. Bunun en az halay başı kadar görevi vardır. Sol elinde mendil olup, müziğin ritmine uygun olarak sallar. Halay başı gibi oyun esnasında ortaya çıkarak oynar. Halay başı ve pöçük dışındaki oyuncular oyun düzenini bozmadan oynarlar. Oyunların uygun kısımlarında aley, hey, hey, hopbaaağa diye nara atarlar. Bazı oyunlarda topluca bazılarında tek bir kişi türkü söyler. Söylenen türkü ve maniler sevda veya taşlama türündendir. Bütün oyunlarda verilmiş olan süreler ve kısım tekrarları azaltılamaz. Ancak yer ve zamana göre istenildiği kadar uzatılabilir.
Halk Yapı Sanatı
İlçe sınırları içerisinde yapı malzemesi olarak taş, kerpiç, tuğla, kullanılır. İlçe merkezinde az sayıda ahşap ev bulunmaktadır. Eski tip meskenler tek veya ikikatlı olup alt katları alçak üst kat odaları yüksektir. Bunun sebebi ise alt katlarınkışlık üst katların yazlık olarak kullanılmasıdır. Arazinin engebeli olduğu ve taşın kolaylıkla sağlandığı yerlerde yapı malzemesi taştır. Arazi yapısının düz olduğu yerlerde yapı malzemesi olarak kerpiç veya tuğla kullanılır. Köylerimizde ailenin oturduğu evin bitişiğinde duvarların bulunduğu davarlık sığırların bulunduğu sığırlık davar ve sığırların yiyeceği olarak kullanılan samanın bulunduğu samanlık vardır. Eski tip konutların etrafı bir avlu ile çevrilidir. Arazinin geniş ve düz olduğu yerlerde evler bahçe içerisinde yapılmıştır. Ziraatın yanında hayvancılıkla uğraşan köylerde düz duvarların üzerinde külah şeklinde yığılmış halkın otluk dediği kuru otlar bulunur. Yeni tip meskenler tek veya çok katlı olup üzerleri kiremitle kaplıdır. Yapı malzemesi olarak taş ve tuğla olarak ta kullanılmaktadır. Yeni tip meskenlerin pencereleri geniş odaları daha büyüktür. Genellikle tuvalet ve banyoları içindedir. Son yılarda köylerimizde çok alımlı evler yapılmıştır. İlçe merkezinde ise ailelerin her türlü ihtiyacını karşılayacak şekilde modern konutlar yapılmaktadır. Bunlardaki yapı malzemesi tuğla birket ve taştır.
Köy Odaları
Türk kültürünün önemli kaynaklarından biriside köy odalarıdır. Yapılış amacı ise köye gelen misafirlerin ağırlanması misafir edilmesidir. Uzaktan gelen yolcular tanıdık veya tanımadık misafirler bu odalarda kalırlar. Köy odaları köyün ortak malı olduğu gibi köyde zengin ve sözü geçen ailelerinde özel odaları bulunurdu. Düğün,nişan,sünnet merasimleri bu odalarda yapılır, uzun kış geceleri hoş sohbetle bu odalarda geçirilirdi. Kış eğlence oyunları buralarda yapılır arabaşı ziyafetleri bu odalarda verilirdi. Misafirler kendi evleri gibi girer, yer içer yatarlardı
Odaların Bölümleri
Köy odalarının birinci bölümü yirmi santimetre yüksekliğinde sedirden meydana gelir. Sedirin eni bir metre olur. Üzeri halılarla kaplıdır. Pencere tarafında halı yastıklar dayalıdır. Sedirlerin üzerine çok rahat bir oturma şekli olan bağdaş kurularak oturulur. Ortada iki sedir arasında bir boşluk bulunur. İkinci bölümde;sekilerden meydana gelir. Arada otuz veya kırk santimetre yüksekliğinde bir tahta bölme vardır. Ortada çok süslü ve işlemeli direk bulunur. Bölme ve direkler ağaç işleme ile süslüdür. İkinci bölüm gençlerin ve çocukların oturduğu yerdir
Yüklük
Bu bölümde misafirlerin yatacağı temiz yün yataklar ve yorganlar yığılıdır. Oda sahibinin zengin oluşu misafirin altına serdiği yün yatakla ölçülür. Saygın misafirlere iki kat yatak serilir. Yerden yüksekliği bir metredir. Tahtadan yapılmış olan kısımları işlemelidir. Odanın duvarında gizli olarak gömme dolap bulunur. Çay, şeker, kahve,fincan ve bardak burada saklanır. Kapının tam karşısında ocak bulunur. Odaların dışında tuvaletleri, misafirlerin hayvanlarını bağlaması için atlık denilen küçük ahırlar vardır